Primena koeficijenata sferno-harmonijskog razvoja u postupku određivanja funkcionala anomalijskog potencijala

In the procedure of the determining functionally anomalic power, in the frame of the method remove-restore the first step presents the elimination of the long wave characteristics of the functionally with the application of the coefficients sphericharmonical development of the power gravity, respectively, to the application global geopotential model(GGM). Over last two decade are developed GGM of the high degree and order, respectively of the degree and order 360, as like what are the models OSU91 (Ohio States University) and EGM96 (Earth Gravity Models). Their application ensures the estimation of the long wave characteristics of the functionally anomalic potential with the acctitude, that is in the case anomalic heights safely less then 1 meter. In this work are presented mathematical models indispensables for theoretical consideration of the models, after wards recurrent expressions to the computation of the Legandres functions high degree and order, and mentioned GGM and practically are applied on the territory of the wider region of the town Belgrade.U postupku određivanja funkcionala anomalijskog potencijala, u okviru remove-restore metode prvi korak predstavlja eliminacija dugotalasnih karakteristika funkcionala primenom koeficijenata sferno-harmonijskog razvoja potencijala sile Zemljine teže odnosno, primenom globalnog geopotencijalnog modela (GGM). U poslednje dve decenije razvijeni su GGM visokog stepena i reda, odnosno stepena i reda 360, kao što su modeli OSU91 (Ohio States University) i EGM96 (Earth Gravity Models). Njihova primena obezbeđuje ocenu dugotalasne karakteristike funkcionala anomalijskog potencijala sa tačnošću koja je u slučaju anomalijskih visina sigurno ispod 1m. U ovom radu prikazani su matematički modeli neophodni za teorijsko razmatranje modela, zatim rekurzioni izrazi za računanje Ležandrovih funkcija visokog stepena i reda, a pomenuti GGM i praktično su primenjeni za teritoriju šireg područja grada Beograda

Uticaj gustine masa zemljine kore pri računanju ortometrijskih visina

In the paper is given the analysis of the difference of the power and the geometrical relation leveling superficial and the vertikal. The influence of the force Earth's gravitation was presented on the results of the leveling are given by geometrical leveling, and about dependence of the results of the leveling on the road of the leveling. In order to be avoided the indefiniteness of the determination of the heights of the points, IAG was been suggested 1954. that the states for the all main leveling traverses they are computing the difference of the power using geopotencial height computed from the results of the measurements of the acceleration of the force Earth's gravitation and of the leveling by the geometrical leveling. Because the geopotencial heights are not convenient to the practical use, they are using the physical heights that are definite on the other way. One of he way is orthometric height, that is obtained by the addition of the orthometric correction to the results of the measurements of the heights difference that are obtained by geometrical leveling. In order to get the orthometric corrections with sufficient acctitude to take into consideration the density of the mass Earth's crust. This is presented on the practical exemplars.U radu se daje analiza razlike potencijala i geometrijski odnos nivoskih površi i vertikale. Prikazan je uticaj sile Zemljine teže na rezultate nivelanja dobijenih geometrijskim nivelmanom i o zavisnosti rezultata nivelanja od puta nivelanja. Da bi se izbegla neodređenost određivanja visina tačaka, Međunarodna asocijacija za geodeziju je preporučila 1954. g. da države za sve glavne nivelmanske vlakove računaju razliku potencijala korišćenjem geopotencijalnih kota sračunatih iz rezultata merenja ubrzanja sile Zemljine teže i nivelanja geometrijskim nivelmanom. Kako geopotencijalne kote nisu pogodne za praktično korišćenje, koriste se fizičke visine definisane na drugi način. Jedan od načina je ortometrijska visina, koja se dobija dodavanjem ortometrijske korekcije rezultatima merenja visinskih razlika dobijenih geometrijskim nivelmanom. Da bi ortometrijske popravke dobili sa dovoljnom tačnošću mora se uzeti u obzir gustina masa Zemljine kore. Ovo je prikazano na praktičnim primerima

Primena prave pravougaone prizme u postupku određivanja vrednosti terenske korekcije

The effects of topographic masses on gravity were determined for the territory of Serbia by using the digital terrain model with resolution of 1 arch second in both directions. For the effect of distant masses, i.e. masses that are out of the territory of Serbia, a global digital model SRTM (Shuttle Radar Topography Mission) was used. All the topography masses were divided by using a right rectangle prism and classic terrain corrections was applied. Special attention was dedicated to the curvatures of the Earth surface and singularity points, where equations for first partial derivatives of prism gravity potential are not defined.U radu je prikazano određivanje terenske korekcije primenom prave pravougaone prizme za teritoriju Republike Srbije. Pri proračunima korišćena je konstantna vrednost gustine topografskih masa kao i egzaktne formule za rešavanje problema zakrivljenosti tela Zemlje. Posebna pažnja posvećena je singularitetima u izrazima za prve parcijalne izvode potencijala ubrzanja gravitacione sile prave pravougaone prizme, a svi proračuni urađeni su korišćenjem digitalnog modela terena (DMT) rezolucije jedne lučne sekunde u oba pravca. Za opis geometrijskih osobina topografskih masa van teritorije Srbije korišćen je globalni DMT SRTM (Shuttle Radar Topography Mission)

Influence of the periodic changes in the incoming solar hydrogen Ly-α radiation intensity on the total electron content in the ionospheric D-region

This paper analyzes variations in the total electron content in the D-region induced by periodical changes in the solar hydrogen Lyα radiation. The considered changes are a consequence of variations in the solar radiation intensity during a solar cycle and a consequence of the Earth's revolution. The presented analysis is based on the Quiet ionospheric D-region (QIonDR) model, which shows the dependencies of ionospheric parameters on the smoothed daily sunspot number and season. We consider the vertical and slant (for different zenith angles) total electron content in the D-region (TECD) which are important for calculations of delays of satellite signals. The obtained results show a significant influence of the considered zenith angle and period of the solar cycle and season on calculating the considered ionospheric parameter.IV Meeting on Astrophysical Spectroscopy - A&M DATA - Atmospher

Глобални геопотенцијални модели

Уџбеник садржи 9 поглавља при чему jе прво поглавље посвећено основама теориjе физичке геодезиjе и то онаj део коjи се односи на сфернохармониjски развоj реалног и нормалног потенциjала Земљине теже и теже Нормалне Земље, респективно. Од другог до петог поглавља детаљно jе описан начин примене глобалних модела при одређивању аномалиjа убрзања, аномалиjа висина, поремећаjног убрзања и компоненти одступањавертикале. Посебнапажњауоквируовихпоглављапосвећенаjеизначењуи значаjу резолуциjе глобалних модела. У шестом и седмом поглављу приказани су само неки од напредних аспеката коришћења глобалних модела и начини процене њиховог квалитета као што су: вариjансе степена глобалних модела, грешке вариjанси степена глобалних модела, алтернативни начини примене глобалних модела путем самих дефинициjа функционала аномалиjског потенциjала. У осмом поглављу дате су теориjске поставке и илустративни пример прилагођавања глобалног модела, сагласно терестричким подацима коjи су на располагању. Девето поглавље у потпуности jе посвећено поступку комбиновања глобалних геопотенциjланих модела у прецесу одређивања квазигеоида или геоида центиметраске тачности, а посебна пажња посвећена jе remove-restore методи

Modeliranje ekstremnih vrijednosti ukupnog sadržaja elektrona na području Srbije

This paper is dedicated to modeling extreme TEC (Total Electron Content) values at the territory of Serbia. For the extreme TEC values, we consider the maximum values from the peak of the 11-year cycle of solar activity in the years 2013, 2014 and 2015 for the days of the winter and summer solstice and autumnal and vernal equinox. The average TEC values between 10 and 12 UT (Universal Time) were treated. As the basic data for all processing, we used GNSS (Global Navigation Satellite System) observation obtained by three permanent stations located in the territory of Serbia. Those data, we accept as actual, i.e. as a “true TEC values”. The main objectives of this research were to examine the possibility to use two machine learning techniques: neural networks and support vector machine. In order to emphasize the quality of applied techniques, all results are adequately compared to the TEC values obtained by using International Reference Ionosphere global model. In addition, we separately analyzed the quality of techniques throughout temporal and spatial-temporal approach.Ovaj rad je posvećen modeliranju ekstremnih TEC vrijednosti (Total Electron Content – ukupan sadržaj elektrona) na području Srbije. Pod ekstremnim TEC vrijednostima razmatrali smo one koje se javljaju u toku maksimuma Sunčeve aktivnosti koji se periodično ponavljaju svakih 11 godina i to za odabrane 2013., 2014. i 2015. godinu. U navedenim godinama razmatrane su srednje vrijednosti TEC-a tijekom ljetnje i jesenske ravnodnevnice i u dnevnom razdoblju 10–12 UT (univerzalno vrijeme). Navedene srednje vrijednosti TEC određivane su na osnovu GNSS opažanja (globalni navigacijski satelitski Sustavi) tri stanice trajno smještene na teritoriju Srbije. Podaci su u okviru ovih istraživanja tretirani kao ‘uvjetno točne’ vrijednosti. Osnovni cilj straživanja bio je ispitivanje mogućnosti korištenja dviju metoda strojnog učenja: neuronskih mreže i metode podržavajućih (potpornih) vektora. U cilju naglašavanja kvalitete primijenjenih tehnika svi rezultati su adekvatno uspoređivani sa TEC vrijednostima određenim Međunarodnim Referentnim Ionosfernim globalnim modelom (IRI). Pored navedenog posebno je analizirana kvaliteta metoda kroz vremenski i prostorno-vremenski pristup

Primena koeficijenata sferno-harmonijskog razvoja u postupku određivanja funkcionala anomalijskog potencijala

In the procedure of the determining functionally anomalic power, in the frame of the method remove-restore the first step presents the elimination of the long wave characteristics of the functionally with the application of the coefficients sphericharmonical development of the power gravity, respectively, to the application global geopotential model(GGM). Over last two decade are developed GGM of the high degree and order, respectively of the degree and order 360, as like what are the models OSU91 (Ohio States University) and EGM96 (Earth Gravity Models). Their application ensures the estimation of the long wave characteristics of the functionally anomalic potential with the acctitude, that is in the case anomalic heights safely less then 1 meter. In this work are presented mathematical models indispensables for theoretical consideration of the models, after wards recurrent expressions to the computation of the Legandres functions high degree and order, and mentioned GGM and practically are applied on the territory of the wider region of the town Belgrade.U postupku određivanja funkcionala anomalijskog potencijala, u okviru remove-restore metode prvi korak predstavlja eliminacija dugotalasnih karakteristika funkcionala primenom koeficijenata sferno-harmonijskog razvoja potencijala sile Zemljine teže odnosno, primenom globalnog geopotencijalnog modela (GGM). U poslednje dve decenije razvijeni su GGM visokog stepena i reda, odnosno stepena i reda 360, kao što su modeli OSU91 (Ohio States University) i EGM96 (Earth Gravity Models). Njihova primena obezbeđuje ocenu dugotalasne karakteristike funkcionala anomalijskog potencijala sa tačnošću koja je u slučaju anomalijskih visina sigurno ispod 1m. U ovom radu prikazani su matematički modeli neophodni za teorijsko razmatranje modela, zatim rekurzioni izrazi za računanje Ležandrovih funkcija visokog stepena i reda, a pomenuti GGM i praktično su primenjeni za teritoriju šireg područja grada Beograda

Vertikalni i gravimetrijski referentni sistemi Evrope

The paper provides an overview of height and gravity reference systems of Europe and a brief description of their implementation. For each system we have given definitions of the system, as well as changes in definitions over time. In paper we have briefly described European Vertical Reference System-EVRS, United European Leveling Network-UELN, European Vertical Reference Network as well as densification action - EUVN_DA. Gravimetric reference systems are described by the Potsdam reference system, through a system IGSN71 (International Gravity Standardization Network 1971), as well as a series of actions aimed at defining a new gravity reference systems of Europe.U radu je dat pregled visinskih i gravimetrijskih referentnih sistema Evrope i kratak opis njihovih realizacija. U opisu svakog sistema date su definicije sistema, kao i promene definicija u vremenu. U pogledu visinskih sistema i mreža dati su kratki opisi EVROPSKOG VERTIKALNOG REFERENTNOG SISTEMA (European Vertical Reference System - EVRS), UJEDINjENE EVROPSKE NIVELMANSKE MREŽE (United European Leveling Network-UELN), EVROPSKE UJEDINjENE VER- TIKALNE MREŽE (European Vertical Reference Network-EUVN) i akcija koje se izvode u cilju njenog progušćavanja (European United Vertical Network - Densification Action - EUVN_DA). Gravimetrijski referentni sistemi opisani su od Potsdamskog referentnog sistema, preko sistema IGSN71 (International Gravity Standardization Network 1971), kao i nizom akcija u cilju definisanja novog referentnog gravimetrijskog sistema Evrope